महान क्रांतिकारक चंद्रशेखर आझाद | Mahan Krantikarak Chandrashekhar Aazad.
महान क्रांतिकारक चंद्रशेखर आझाद | Mahan Krantikarak Chandrashekhar Aazad.
नमस्कार मित्रांनो , allmarathiinfo04 मध्ये आपले स्वागत आहे.आजच्या लेखामध्ये आपण चंद्रशेखर आझाद यांची माहिती बघणार आहोत. चंद्रशेखर आजाद महान क्रांतिकारक होते. लहानपणापासूनच ते क्रांतिकारी कार्यात सहभागी होते .चंद्रशेखर आझाद यांनी मरेपर्यंत इंग्रजांच्या हाती येणार नाही ,अशी शपथ घेतली .अखेरचा क्षणी इंग्रजांनी त्यांना घेरले तेव्हा त्यांनी स्वतःवर गोळी झाडली ,आणि ते शहीद झाले.
 |
| allmarathiinfo4 |
चंद्रशेखर आझाद यांची माहिती :
पूर्ण नाव : चंद्रशेखर आझाद
जन्म : २३ जुलै १९०६
जन्मगाव : मध्य प्रदेशातील भाबरा गाव
राष्ट्रीयत्व : भारतीय
धर्म : हिंदू
चळवळ : भारतीय स्वातंत्र्य लढा
वडील : सिताराम तिवारी
आई : जगरणी देवी
मृत्यू : २७ फेब्रुवारी १९३१
चंद्रशेखर आजाद पारंपारिक जीवन :
चंद्रशेखर आझाद यांचा जन्म 23 जुलै 1906 रोजी मध्य प्रदेशातील भाभरा गावात एका ब्राह्मण कुटुंबात झाला. त्यांचे पूर्ण नाव चंद्रशेखर तिवारी होते. त्यांच्या वडिलांचे नाव सीताराम तिवारी होते. तो अलीराजपूर येथे कामाला होते. त्यांच्या आईचे नाव जागराणी देवी होते. सीताराम तिवारी यांच्या पहिल्या दोन पत्नींचा मृत्यू झाला होता. जागराणी देवी त्यांची तिसरी पत्नी होती. आझादच्या आईला त्यांना संस्कृत पंडित बनवायचे होते. आझाद यांचे बालपण भाभरा येथील भिल्ल जातीच्या मुलांसोबत गेले. जिथे ते बाण मारायला आणि निशाणा साधायला शिकले .
बालपण व शिक्षण:
चंद्रशेखर यांचे वडील त्यांच्या पहिल्या मुलाच्या जन्मानंतर ते भावरा गावी स्थलांतरित झाले. त्यामुळे चंद्रशेखर यांचे प्राथमिक शिक्षण भावरा गावातच झाले. मात्र त्यांच्या इच्छेनुसार ते वाराणसी येथील संस्कृत पाठशाळेत गेले. 1921 मध्ये महात्मा गांधी यांनी सुरू केलेल्या असहकार आंदोलनात भाग घेतला.
तेव्हाच्या पंधरा वर्षे वय असणाऱ्या चंद्रशेखर ने त्यामध्ये सहभाग घेतला होता. त्यासाठी त्यांना अटकही झाली होती. तेव्हा न्यायालया चंद्रशेखर ने आपल्या आडनाव आझाद असल्याचे नोंदवले. तेव्हापासून ते त्याच नावाने ओळखले जाऊ लागले.
आझाद नाव कसे पडले :
1921 मध्ये महात्मा गांधींनी असहकार आंदोलनाची घोषणा केली तेव्हा चंद्रशेखर अवघे 15 वर्षांचे होते आणि ते त्या चळवळीत सामील झाले. या आंदोलनात प्रथमच चंद्रशेखरला अटक झाली. यानंतर चंद्रशेखरला पोलिस ठाण्यात नेऊन लॉकअपमध्ये बंद केले. डिसेंबरच्या कडाक्याच्या थंडीत आझादला पांघरूण घालण्यासाठी आणि झोपायला बेडही देण्यात आला नव्हता. मध्यरात्री जेव्हा इन्स्पेक्टर चंद्रशेखरला सेलमध्ये भेटायला गेले तेव्हा त्यांना आश्चर्य वाटले. चंद्रशेखर हा मुलगा शिक्षेची सभा घेत होता आणि त्या कडाक्याच्या थंडीतही घामाने आंघोळ करत होता.
दुसऱ्या दिवशी आझादला न्यायदंडाधिकाऱ्यांसमोर हजर करण्यात आले. मॅजिस्ट्रेटने चंद्रशेखरला ‘तुझे नाव’ विचारले. चंद्रशेखर यांनी "आझाद" असे उत्तर दिले. मग मॅजिस्ट्रेटने कडक आवाजात विचारले "वडिलांचे नाव". तेव्हा चंद्रशेखरने "स्वतंत्र" असे उत्तर दिले आणि पत्ता विचारल्यावर चंद्रशेखरने "जेल" असे उत्तर दिले. चंद्रशेखरचे हे उत्तर ऐकून न्यायाधीश खूप संतापले आणि त्यांनी चंद्रशेखरला 15 कोडे ची शिक्षा सुनावली. चंद्रशेखरच्या पराक्रमाची कहाणी बनारसच्या घराघरात पोहोचली होती आणि आजपासून त्यांना चंद्रशेखर आझाद असे संबोधले जाऊ लागले.
चंद्रशेखर आझाद यांचे क्रांतिकारी जीवन :
तारुण्यावस्थेत आधीच असहकार चळवळीत सक्रिय सहभागासाठी त्यांना अटक करण्यात आली होती. त्यांचे धैर्य देशप्रेम आणि निर्भयता यांच्या आयुष्यातील या घटनेने आपल्याला दिसून येते. जेव्हा न्यायालयामध्ये चंद्रशेखर यांना नेण्यात आले तेव्हा दंडाधिकाऱ्यांनी विचारले तुझे नाव काय? त्यांनी उत्तर दिले, “आझाद” वडिलांचे नाव, “स्वातंत्र्य” तुझे घर कोठे आहे? “चंद्रशेखर आझाद” यांचे उत्तर ऐकून दंडाधिकारी यांना आश्चर्याचा धक्का बसला आणि त्यांनी चंद्रशेखरला तातडीने 15 वेताचे फटके लावण्याचे आदेश दिले.
चंद्रशेखर यांना लहान समजून फटके मारण्यासाठी बांधले जाऊ लागले पण ते म्हणाले, “बांधता काय फटके मारा”, चंद्रशेखर आझाद वर सतत बेताचा प्रहार होऊ लागला ते प्रत्येक झटक्यावर वंदे मातरम… गांधी की जय.. असे म्हणत राहिले.
फटक्यांच्या शिक्षेमुळे आझादांच्या मनाचा क्षोभ अधिकच वाढला व अहिंसेवरील त्यांचा विश्वास उडला मनाने ते क्रांतिकारक बनले. काशीद श्री प्रणव वेश यांनी त्यांना क्रांतीची शिक्षा दीक्षा दिली. सन 1921 सालापासून 1932 सालापर्यंत ज्या क्रांतिकारी चळवळी प्रयोग योजना क्रांतिकारी पक्षाने योजना योजल्या. त्यात चंद्रशेखर आझाद हे आघाडीवर होते.
सन 1922 मध्ये गांधीजींनी असहकार आंदोलन स्थगित केल्यानंतर आझाद अधिक आक्रमक झाला. त्यांनी एका युवा क्रांतिकारक मनमत गुप्ता यांची भेट घेतली. त्याने त्यांची ओळख राम प्रसाद बिस्मिल याशी केली. ज्याने ‘हिंदुस्तान रिपब्लिकन असोसिएशन’ या क्रांतिकारक संघटनेची स्थापना केली होती.
त्यानंतर ते सक्रिय सदस्य झाला आणि त्यासाठी निधी जमा करण्यास त्यांनी सुरुवात केली. असहकार चळवळीत सामील होऊन चंद्रशेखर हे रामप्रसाद बिस्मिल लाच्या अगदी जवळ आले. बिस्मिल्लाच्या नेतृत्वात त्यांनी स्वतःला हिंदुस्तानी रिपब्लिकन असोसिएशनच्या संस्थेशी जोडले. रिपब्लिकन असोसिएशनची स्थापना 1926 मध्ये झाली.
आझादला त्याचा कमांडर बनविण्यात आले. भगतसिंग, राजगुरू आणि सुखदेव यांनी व्हाइसरॉयच्या रेल्वेवर आणि असेम्ब्लीवर बॉम्ब फेकण्याचा प्रयत्न केल्याबद्दल त्यांना फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली. मात्र चंद्रशेखर आझाद ब्रिटीश सरकारच्या हाती लागले नाही. दरम्यान एका खबऱ्याच्या माहितीवरून पोलीस अधीक्षक नॉट बाबर यांनी अल्फ्रेड पार्क अलाहाबाद मध्ये आल्याबरोबर आजाद वर गोळी झाडली.
ती त्याच्या मांडीत लागली पण त्याच वेळी आझाद यांनी नॉट बाबर याच्यावर गोळी चालवून त्याचा हातच निकामी केला. मग आझाद सरपटत एका जांभळीच्या झाडाआड गेले.
तिथे हिंदी शिपायांना ओरडून ते म्हणाले, अरे…! शिपाई भाई, लोग मेरे उपर गोलिया क्यू बरसा रही हो | मै तुम्हारे आजादी के लिए लढ रहा हू, समझो तो सही| इतर लोकांना ते म्हणाले, इधर मत आओ गोलीया चल रही है|मर जाओगे| वंदे मातरम …वंदे मातरम…. त्यांनी निश्चय केला होता की, जिवंत असेपर्यंत ते पोलिसांच्या हाती लागणार नाही.
म्हणून त्यांनी आपल्या पिस्तोलमधील शेवटची गोळी राहिली होती तेव्हा ते त्यांनी आपल्या मस्तकाला लावले आणि चाप ओढला. त्याचक्षणी त्यांचे शरीर सोडून आत्मा पंचतत्वात विलीन झाले व नॉट बाबर म्हणाले, असे सच्चे निशानबाजी मी फार थोडे पाहिले आहेत.
पोलिसांनी त्याच्या निष्प्राण देहात संगिनी खुपसून ते मेल्याची खात्री करून घेतली. त्यांचा मृतदेह आल्फ्रेड पार्कमध्ये एक दरोडेखोर मारला गेला, असा अपप्रचार करीत तसाच जाळून टाकायचा सरकारने प्रयत्न केला.
पण पंडित मालवीय, कमला नेहरू यांनी तो उधळून लावून त्यांच्या अर्धवट शरीराची जळालेल्या शरीराची चिता विझवून पुन्हा त्यांचा अंत्यविधी हिंदू परंपरेप्रमाणे केला. 28 फेब्रुवारीला त्यांची प्रचंड अंत्ययात्रा काढून, एक विराट सभा घेण्यात आली व सर्व पुढाकारांनी त्यांना श्रद्धांजली वाहिली होती.
महात्मा गांधीजींच्या असहकार आंदोलनात चंद्रशेखर आझाद यांचा सहभाग:
महात्मा गांधीजीनी 1921 साली असहकार आंदोलनाची घोषणा केली. त्यावेळी चंद्रशेखर आझाद केवळ 15 वर्षांचे होते, अगदी तेंव्हापासून त्यांच्यात देशभक्तीची भावना उचंबळत असल्याने ते गांधीजींच्या असहकार आंदोलनात सहभागी झाले. परिणामी त्यांना कैद करण्यात आले. न्यायालयात न्यायाधीशांनी नाव विचारल्यावर त्यांनी “आझाद” असे सांगितले, वडीलांचे नाव “स्वतंत्र” आणि निवासस्थान “तुरुंग” सांगितलं.
आझादच्या उत्तराने न्यायाधीश संतापले आणि त्यांनी 15 फटक्यांची शिक्षा सुनावली. आपल्या निश्चयावर ठाम राहणाऱ्या आझादने शिक्षा सहन केली आणि प्रत्येक फटक्यानिशी “भारत माता की जय” चा नारा दिला. या घटने नंतर पंडित चंद्रशेखर तिवारी, आझाद नावाने प्रसिद्ध झाले.
हिंदुस्तान रिपब्लिक असोसिएशन :
काकोरी घटनेत पकडलेल्या सर्व क्रांतिकारकांना शिक्षा झाली, त्यानंतर हिंदुस्थान रिपब्लिकन असोसिएशन दीर्घकाळ निष्क्रिय होती. त्यानंतर दिल्लीतील फिरोजशाह कोटला मैदानावर गुप्त बैठक आयोजित करण्यात आली होती. ज्यामध्ये भगतसिंग यांना प्रसिद्धीची जबाबदारी देण्यात आली होती. या बैठकीत सर्व क्रांतिकारी पक्षांचे संघटन करून हिंदुस्थान रिपब्लिकन असोसिएशनची पुनर्रचना करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. त्यानंतर हिंदुस्थान रिपब्लिकन असोसिएशनचे नाव बदलून ‘हिंदुस्तान सोशालिस्ट रिपब्लिकन असोसिएशन’ करण्यात आले. आझाद यांना संघटनेच्या प्रमुखाची (कमांडर-इन-चीफ) जबाबदारी देण्यात आली.
मुत्यु :दिनांक २७ फेब्रुवारी, इ.स. १९३१ रोजी, अलाहाबाद मधील अल्फ्रेड पार्क येथे राजगुरू हे जेलमध्ये असतांना त्यांच्या आईला आर्थिक मदत व्हावी यासाठी ते एका क्रांतिकारक सहकाऱ्याला भेटण्यासाठी गेले असता, एका अज्ञात खबऱ्याने इंग्रजाना वार्ता दिली. इंग्रजांनी मैदानाला वेढा घातला. चंद्रशेखर आझाद व इंग्रजांमधे गोळीबार झाला. त्यांनी एकहाती गोळीबारात तीन इंग्रजाना मारले; मात्र त्यांच्याजवळील बंदुकीच्या गोळ्या संपल्यामुळे, शेवटच्या गोळीने त्यांनी स्वतःला मारून घेतले. भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर त्या मैदानाचे नाव चंद्रशेखर आझाद मैदान असे करण्यात आले.
अश्या तऱ्हेने भारतमातेचा वीर सुपुत्र अमर झाला आणि त्यांची अमरगाथा इतिहासाच्या पानांमध्ये सुवर्णाक्षरांनी कोरली गेली.
आओ झुक कर सलाम
करे उनको
जिनके हिस्से में ये
मुकाम आता है
खुशनसीब होते है वो
लोग,
जिनका लहू इस देश के
काम आता है......
या महान क्रांतीकारकाला माझा प्रणाम!!!
About Author:
Comments
Post a Comment
These website is not government he is private website.